Hành trình của trí tuệ, của yêu thương và tình người thấm đẫm

Quốc khánh 2/9/2020 mang niềm vui khai sinh tự do cho dân tộc hy hữu trùng dịp Đại lễ Vu Lan báo hiếu 15/7 Âm lịch. Chỉ một ngày sau nhân duyên kỳ diệu này, đoàn Câu lạc bộ Tình Người lại lên đường trong nỗ lực lan tỏa các nét văn hóa trí tuệ "tạo phúc, trả nợ, báo ơn, báo hiếu" và "cống hiến cho đời" đến cộng đồng. Xuất phát tại Hà Nội vào 9 giờ sáng 3/9/2020, ngày đầu tiên của tuổi mới với đất nước sau Quốc khánh 2/9, ngày đầu tiên của tuổi mới với các thành viên được học đón trí tuệ tại Tình Người sau những ngày tháng 7 sâu nặng nghĩa tình báo ơn báo hiếu, hành trình của trí tuệ và yêu thương với lực lượng “tinh nhuệ” 39 hội viên Câu lạc bộ đến huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang vào 4 giờ chiều cùng ngày. 112 trường hợp nhà tạm, nhà dột nát của bà con nghèo và cận nghèo Lâm Bình sẽ được khảo sát trong lần này. "Những căn nhà Mái ấm Tình Người đi trước, trí tuệ là bước tiếp theo lan tỏa tới bà con", ông Ngô Văn Phúc - Ủy viên Ban chấp hành Câu lạc bộ Tình Người nhấn mạnh.

Tình Người trên những cung đường đèo về Lâm Bình.

Nhưng 7 tiếng đồng hồ vượt núi, băng đèo gần 300 km ngày hôm nay chỉ là chặng cuối của một chặng đường thật dài. Nhân duyên Câu lạc bộ Tình Người được về với Lâm Bình thực sự là một hành trình vượt chướng mãnh liệt của những con người trí tuệ đã luôn ấn định đích đáng nhất. Do thời tiết, do dịch bệnh Covid-19, chuyến đi đã hoãn đi hoãn lại, hồ sơ làm đi làm lại, các buổi họp bàn đi bàn lại nhiều lần, để ngày hôm nay “đủ nắng hoa mới nở”, đoàn đại diện Ban chấp hành, Ban Công tác xã hội, các Trưởng đoàn, Ban Quản lý văn phòng và Ban truyền thông Câu lạc bộ được lên xe chính thức lên đường. “Gần 4 năm nay chúng em đi khảo sát, chưa có đoàn nào cực kỳ đặc biệt như đoàn này, đổi đi đổi lại lịch bao nhiêu lần mà vẫn chưa được xuất phát. Không phải như các lần trước là tuân theo quy trình, mà chúng ta lần này chúng ta lên địa phương, cảnh đến đâu giải đến đó”, chị Đỗ Thị Thanh Hương - thành viên Ban công tác xã hội của Câu lạc bộ chia sẻ.

Giữa trập trùng những dãy núi đá vôi nhiều đỉnh trên 1000 m, thung lũng xinh đẹp với những ngôi nhà mái đỏ tươi thủ phủ huyện dưới chân đèo Khau Lắc chào đón đoàn Tình Người trong nắng vàng trong vắt rực rỡ, rừng xanh ngăn ngắt tốt tươi, cảnh sắc thanh bình và thuần khiết đến ngỡ ngàng.

Công tác chuẩn bị Hội trường được tiến hành khẩn trương, chu đáo.

Ngay khi đến huyện, đoàn đã khẩn trương tiến hành họp với lãnh đạo địa phương, đại diện là ông Nguyễn Văn Hiền - Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân (UBND) huyện Lâm Bình, ông Nguyễn Hoàng Long - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ tỉnh Tuyên Quang và các đại diện ban ngành đoàn thể để thống nhất phối hợp hoạt động. Hội trường được chuẩn bị kỹ lưỡng; những suất quà dành tặng bà con nghèo được các thành viên Tình Người đưa vào sắp đặt ngay ngắn, chỉn chu trên sân khấu, chuẩn bị cho một ngày ngút ngàn yêu thương, chu đáo và trân trọng chào đón bà con.

Quê hương gian khó mà thuần hậu, nghĩa tình chào đón Tình Người

Không phải ngẫu nhiên miền cực Bắc của Tuyên Quang mang tên “Lâm Bình”, hàm ý về một xứ sở “rừng núi bình yên”. Nằm trên vòng cung sông Gâm, một trong 5 dãy núi hình cánh cung hướng chầu về châu thổ sông Hồng nơi Thăng Long Hà Nội ngàn năm văn hiến, Lâm Bình địa hình đá vôi trùng trùng điệp điệp hiểm trở và rừng nguyên sinh chia cắt. Mang sứ mệnh giữ rừng đầu nguồn cho đất nước, tất cả được quy về rừng phòng hộ và có rất ít rừng sản xuất, bà con chỉ có lúa ngô tự cung, tự cấp, tự sản, tự tiêu. Nhưng “đói cho sạch rách cho thơm”, “bần” nhưng không “hàn”, nơi đây thiên nhiên tươi đẹp, con người thuần hậu chất phác, hầu như không có tệ nạn xã hội, cuộc sống vô cùng bình dị bình yên, nhà cửa xe cộ hầu như không cần khóa, cán bộ địa phương có tâm và chu đáo, gần gũi với nhân dân. Anh Vũ Văn Nguyên - thành viên Ban Quản lý văn phòng Câu lạc bộ Tình Người, ngồi đầu xe quan sát và đã có những cảm nhận rất tinh tế: “Lâm Bình sinh khí tươi tốt, bình yên. Con người thì văn hóa không cao nhưng văn minh rất tốt. Vùng đất địa linh, trang nghiêm”.

Quê hương Lâm Bình, Tuyên Quang xinh đẹp đón bước chân Tình Người trong sớm mai sương mây lãng đãng đẹp như miền cổ tích.

Đón đoàn Câu lạc bộ Tình Người, ông Nguyễn Văn Hiền - Phó Chủ tịch UBND huyện hào hứng chia sẻ những cái “nhất” đặc biệt của Lâm Bình: Là huyện xa tỉnh nhất (nằm ở phía Bắc tỉnh Tuyên Quang giáp ranh với Hà Giang, từ thành phố Tuyên Quang thủ phủ của tỉnh lên tới Lâm Bình tới 150 km). Là huyện trẻ nhất tỉnh (được thành lập năm 2011 trên cơ sở điều chỉnh địa giới hành chính huyện Na Hang và Chiêm Hóa, lấy 5 xã nghèo nhất của huyện Na Hang và 3 xã nghèo nhất của huyện Chiêm Hóa để thành lập huyện). Là huyện đông đồng bào dân tộc thiểu số nhất tỉnh (dân tộc thiểu số chiếm tới 98%, trong đó người Tày 67%, Dao khoảng 20%, Mông 10%, Pà Tẻn, và một tộc người Thủy dưới 100 khẩu gốc Tây Tạng có văn hóa, ngôn ngữ, trang phục riêng nhưng chưa có tên trong danh sách 54 dân tộc anh em). Là huyện giữ rừng tốt nhất. 

Đoàn Tình Người di chuyển bằng xe máy vào hộ gia đình khảo sát trên con đường nhỏ giữa xanh thẳm ruộng, vườn, rừng, núi.

Chùng lòng khi nói về điều nhất thứ 5 của huyện, và “điều này hơi đáng buồn”, ông Hiền chia sẻ cho hay Lâm Bình tỷ lệ hộ nghèo cao nhất toàn tỉnh. Khi mới thành lập huyện có tới 98% hộ nghèo hoặc cận nghèo, ngoại trừ giáo viên và cán bộ xã (do còn có lương). Qua gần chục năm thì các trường hợp nghèo và cận nghèo hiện còn khoảng trên 50%. Cái nghèo ở núi khác ở các nơi khác. Do diện tích đất bình quân thấp, rừng thì giữ không được động vào nên bà con tập trung giữ rừng, lại không có khu công nghiệp, chỉ có lúa ngô khoai sắn. "Huyện chủ trương giữ rừng thật tốt, giữ môi trường sinh thái thật tốt, gắn nông nghiệp sạch và phát triển du lịch trong thời gian tới, nhưng để làm được cái này, bền vững thì có bền vững nhưng không nhanh được, huyện hết sức trăn trở". Có những suất đầu tư ở đây lớn gấp đôi, gấp ba miền xuôi. Giá cả thực phẩm và các thứ khác đều đắt đỏ. Một khối cát dưới xuôi mấy trăm nghìn đồng, lên đây giá trị lên 3-4 triệu, thậm chí có nơi phải gùi từng gùi. Ngân sách năm đầu tiên thành lập huyện thu được có 938 triệu, qua từng năm và tới năm nay đạt 11 tỷ (không đủ trả lương cho 1 trường học). Toàn bộ ngân sách trợ cấp từ cấp trên.

Đại diện Câu lạc bộ Tình Người làm việc với chính quyền địa phương.

“Đây là lần đầu Câu lạc bộ Tình Người đến với Lâm Bình. Chúng tôi rất xúc động trước sự đón tiếp của các anh chị. Thứ nữa là sự nhiệt tình của lãnh đạo Chữ thập đỏ Tuyên Quang, lãnh đạo huyện Lâm Bình. Các anh hết sức rốt ráo để tạo điều kiện nhanh nhất giúp đỡ bà con”, ông Trần Ngọc Việt trân trọng cảm ơn lãnh đạo địa phương.

“Rất cám ơn các anh chị đã chia sẻ, giúp đỡ bà con huyện Lâm Bình. Đó cũng là cái duyên nhưng em nghĩ cũng là cái gì đó huyện rất đồng tình. Về phần trách nhiệm của huyện để đối ứng, trách nhiệm vận động bà con dòng họ thì huyện sẽ cố gắng hết sức. Hầu như các nhà bộ khung cứng truyền từ đời này sang đời khác gỗ nghiến, gỗ đinh rất chắc chắn nhưng vách, phên, nền, mái và cả cuộc sống của họ thì còn rất khó khăn. Nghèo và cận nghèo ở đây ranh giới mong manh, hôm nay có thể nuôi được đàn gà thì thoát hộ nghèo nhưng chết vài con thì lại thành nghèo, cứ chấp chới như vậy", ông Nguyễn Văn Hiền bộc bạch. "Nếu huyện Lâm Bình là huyện đầu tiên xóa được nhà tạm, nhà dột nát cho bà con thì là điều kỳ tích lớn nhất trong nhiệm kỳ 2020-2025”, ông Hiền mong mỏi.

Mang tâm báo ơn, báo hiếu, tri ân về với cộng đồng

Câu lạc bộ Tình Người “quy tụ những con người có tư tưởng lớn và tầm nhìn lớn” mang khát vọng “cống hiến cho đời” về với Lâm Bình trong những xúc cảm đặc biệt. Được trí tuệ định hướng để không chỉ giúp đỡ về vật chất mà còn mang tâm yêu thương, tâm từ bi đến với bà con, và sự trân trọng vô cùng của những con người đi với tâm thái báo ơn, báo hiếu. “Với Tình Người chúng tôi không phải là công tác từ thiện đâu ạ. Khi mà hiểu được các giá trị trí tuệ thì đây là công tác báo ơn báo hiếu bà con nhân dân, đúng như lời Bác Hồ đã nói “trung với nước, hiếu với dân”. Chính vì vậy sự đón tiếp bà con với chúng tôi là vô cùng trân trọng, bất cứ họ là ai”, ông Trần Ngọc Việt trao đổi với các lãnh đạo của địa phương.

Ngày 4/9/2020 khởi đầu bằng nhân duyên toàn đoàn Tinh Người và cán bộ địa phương dâng hương tri ân tại phần mộ các Anh hùng liệt sỹ nơi Nghĩa trang liệt sĩ huyện Lâm Bình, bày tỏ lòng thành kính, biết ơn sâu sắc đến những Anh hùng liệt sỹ đã ngã xuống vì nền độc lập tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của Nhân dân, hóa thân thành điểm tựa hồn thiêng sông núi chở che cho sự bình an của quê hương xứ sở.

Ông Trần Ngọc Việt - Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Tình Người cùng đoàn Tình Người tri ân các Anh hùng liệt sĩ tại Nghĩa trang Liệt sĩ huyện Lâm Bình.

Sau lễ dâng hương thiêng liêng và lắng đọng, đoàn Tình Người nhanh chóng tách thành hai mũi đi về xã Bình An (cách 12 km) và Khuôn Hà (cách 8 km) để khảo sát thực tế hai trường hợp. Trong không khí se se lạnh ngày mùa thu, những ngọn núi đá vôi điệp trùng tráng lệ ẩn hiện giữa sương mây lãng đãng đẹp như chốn tiên cảnh khi đồng hồ chỉ 7 giờ sáng.

Xã Bình An nơi có dãy núi cao nhất toàn huyện là núi Phia Choóng (cao tới 1.229m) đón đoàn 1 Tình Người do ông Trần Ngọc Việt - Chủ tịch Câu lạc bộ Tình Người và ông Nguyễn Hoàng Long - Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ tỉnh Tuyên Quang dẫn đoàn về khảo sát trường hợp gia đình anh Triệu Văn Cương (sinh năm 1982) và chị Phan Thị Mùi (sinh năm 1984) tại thôn Tân Hoa. Gia đình anh Cương 4 nhân khẩu, hai cháu đang là học sinh. Hiện trạng nhà cửa bằng gỗ đã mối mọt xuống cấp nghiêm trọng. Gia đình đã chuẩn bị được 20 triệu đồng, cùng với hỗ trợ của Câu lạc bộ Tình Người 30 triệu và vốn đối ứng của địa phương 30 triệu đủ để cất căn nhà mới khang trang che nắng mưa, cho toàn gia có một tương lai tươi sáng.

Đoàn 1 Tình Người khảo sát nhà anh Triệu Văn Cương (thôn Tân Hoa, xã Bình An)

Đoàn 2 Tình Người do ông Ngô Văn Phúc - Ủy  viên Ban chấp hành Câu lạc bộ Tình Người và ông Nguyễn Văn Hiền - Phó Chủ tịch UBND huyện Lâm Bình dẫn đoàn về Khuôn Hà, nơi xen kẽ địa hình đá vôi là những thửa ruộng xinh đẹp lúa trĩu bông. Khi ô tô đến UBND xã, đoàn tiếp tục được cán bộ xã hỗ trợ di chuyển bằng xe máy tới địa điểm khảo sát. Ông Chẩu Văn Toan - Chủ tịch UBND xã, chị Chẩu Thị Hòa Phó Chủ tịch UBND xã, chị Vũ Thị Hoanh công chức xã hội của xã đưa đoàn vào tận nhà khảo sát.

Trong hai năm qua, Khuôn Hà được nhà nước hỗ trợ xây dựng đường xá bê tông hóa trên 15 km. Điện đường trường trạm của xã đã khang trang. Xã có Động Song Long và Hang Phia Vài là danh thắng cấp quốc gia. Chị Chẩu Thị Hòa Phó Chủ tịch UBND xã cho biết xã có 3800 khẩu, và đạt tiêu chí nông thôn mới từ năm 2017, tuy nhiên xã còn rất nhiều hộ nghèo cư trú trong những căn nhà dột nát tranh tre nứa lá, vách xiêu mái dột.

"Nội thất" căn nhà anh Quan Văn Lục (thôn Ka Nò, xã Khuôn Hà).

Anh Quan Văn Lục chủ nhà được khảo sát và ông Ngô Văn Phúc - Ủy viên Ban chấp hành Câu lạc bộ Tình Người trước cửa căn nhà anh.

Gia đình anh Quan Văn Lục (sinh năm 1990), chị Nguyễn Thị Mơ (sinh năm 1989) ở thôn Ka Nò, xã Khuôn Hà nằm trên trục đường liên thôn đi trạm y tế xã. Giống như nhiều bà con trong xã, trong huyện, anh chị đều làm ruộng, riêng anh có thêm nghề thu nhập (không thường xuyên) là bốc vác gỗ với tiền công 200 nghìn/ngày. Căn nhà dựng năm 2016 của anh chị với mái fibro xi măng, cột gỗ, vách tuềnh toàng ván gỗ gió lùa, mưa dột, xuống cấp nghiêm trọng, nhưng trong gian nhà được quét dọn sạch sẽ, chỉn chu, trải chiếu đón đoàn Tình Người. Anh chị có hai cháu, một sinh 2013, một sinh 2014 đều đang là học sinh, các cháu học giỏi chăm ngoan, bằng khen treo trang trọng ngay ngắn trong nhà. Để xây dựng được nhà mới gia đình đã chuẩn bị được gỗ (dỡ từ nhà cũ ra tận dụng lại). Hôm nay, niềm vui bừng lên trong đáy mắt anh khi xét thực tế, ngoài mức hỗ trợ 30 triệu đồng, Câu lạc bộ Tình Người quyết định hỗ trợ thêm cho gia đình anh 10 triệu, chính quyền địa phương đối ứng 30 triệu để anh chị có được số tiền 70 triệu xây nhà.

Tròn tâm, tròn việc, tròn nhân duyên 

Hội trường UBND huyện Lâm Bình rực rỡ cờ hoa sau Đại hội Đảng bộ địa phương và Lễ kỷ niệm Quốc khánh 2/9, lại náo nức bước chân của bà con từ khắp các thôn bản trong toàn huyện về đây hội tụ cùng các thành viên Tình Người.

Lần khảo sát nhà độc đáo này Câu lạc bộ Tình Người đưa ra giải pháp hoàn toàn khác biệt so với những lần trước đó. 10 trưởng đoàn do ông Trần Ngọc Việt - Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Tình Người phụ trách chung trong lúc ngồi xét ở Hội trường. Giải pháp đưa ra là không đến nhà nhưng xét được hết, không kiểm chứng về hoàn cảnh mà kiểm chứng độ chính xác, trung trực của địa phương khi gửi hồ sơ cho Tình Người, thông qua bảng hỏi, máy chiếu, đảm bảo tính công bằng chính xác.

Ông Trần Ngọc Việt - Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Tình Người, ông Nguyễn Hoàng Long - Ủy viên BCH Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ tỉnh Tuyên Quang và ông Ngô Văn Hiền - Phó Chủ tịch UBND huyện Lâm Bình cùng quan sát Hội trường nơi diễn ra buổi khảo sát.

Các trưởng đoàn xét từng gia cảnh.

Kết quả khảo sát tại Hội trường khiến tất cả bà con, chính quyền địa phương và thành viên Câu lạc bộ Tình Người tại Hội trường vỡ òa trong hạnh phúc. Chỉ trong khoảng 1 tiếng đồng hồ tất cả 107 gia đình bà con có mặt tại Hội trường và điểm danh, nhận diện nhà của mình trên slide trình chiếu rồi chia về 10 đoàn khảo sát, đều đã được khảo sát tổng quát về gia cảnh và 100% các trường hợp xét đều đạt tiêu chí được Tình Người hỗ trợ kinh phí. (Dự kiến ban đầu là 113 hồ sơ nhưng có một trường hợp đã xin rút, và 5 trường hợp không có mặt tại Hội trường nên chỉ còn 107 trường hợp). Theo đó, Câu lạc bộ Tình Người hỗ trợ mỗi gia đình 30 triệu đồng (tổng cộng 3,21 tỷ đồng); địa phương đối ứng hỗ trợ mỗi gia đình 30 triệu đồng (tổng cộng 3,21 tỷ đồng). Một số trường hợp quá khó khăn, tùy trường hợp cụ thể, Câu lạc bộ Tình Người xét hỗ trợ thêm 5, 10, 15 triệu đồng, tổng cộng 190 triệu đồng. Tất cả đều hướng đến bà con mình và làm tốt nhất cho bà con. Thời gian xây dựng nhà bắt đầu vào 1/8 âm lịch và khánh thành vào 29/11 dương lịch.

Trao quà, trao trọn ân tình tới bà con quyến thuộc.

Quang cảnh Hội trường tưng bừng trong sự kiện.

Và không chỉ vậy, mỗi gia đình đến với sự kiện đều được đón một phần quà 200 nghìn tiền mặt cùng một số nhu yếu phẩm cần thiết. Món quà tuy nhỏ mà chắt chiu từ tấm lòng của các anh chị em Tình Người ba miền Bắc - Trung - Nam dành tặng bà con.

Và còn hơn như vậy nữa, lẽ thường bà con đến với sự kiện như đến với một buổi sát hạch căng thẳng, lo âu không biết kết quả ra sao, nhưng thực tế lại khác xa. Biết bao món quà vô giá của tình người đã được trao, được nhận, được cộng hưởng, được nhân lên ngày hôm nay. “Hôm nay anh đi đâu mà cười tươi thế”, chỉ một câu hỏi từ tâm với nụ cười trên môi, anh Ngô Đình Toan - thành viên Ban Trưởng đoàn khảo sát của Câu lạc bộ đã điều tâm bạn Chúc Đình Minh (sinh năm 1993), một đại diện gia đình tại xã Xuân Lập, xóa tan khoảng cách giữa Tình Người và người dân. Nhiều đồng bào dân tộc không nói được tiếng Kinh hoặc chỉ nói bập bõm, lại ngăn trở bởi chiếc khẩu trang mùa phòng dịch, nhưng tình người từ trái tim đến trái tim lại dễ dàng cảm nhận, đồng cảm và lan tỏa. Những nụ cười rạng rỡ từ các thành viên Tình Người, những hành động chu đáo ân cần đưa tâm từ các thành viên Tình Người khiến người với người gần gũi thân thương, như tìm được người thân trong gia đình, như anh em con cháu trong một nhà.

Lãnh đạo địa phương và đoàn Tình Người hân hoan sau một ngày báo ơn, báo hiếu tròn tâm, tròn việc.

Từ bà con cô bác, lãnh đạo tỉnh, huyện, xã đến các thành viên Tình Người nối vòng tay cùng hân hoan hòa chung tiếng hát "Như có Bác trong ngày vui đại thắng", "Bác đang cùng chúng cháu hành quân", "Nối vòng tay lớn". Để rồi phút giây chia tay bịn rịn, lưu luyến khi các thành viên Tình Người xếp hàng chào tiễn đưa, niềm hạnh phúc dâng tràn trên những mắt môi cười, và cả những giọt nước mắt rưng rưng, chứa chan xúc động...

*

Nhành cây trước hiên nhà anh Triệu Văn Cương ở xã Bình An ngày hôm nay nở đóa thắm hồng, rực rỡ khi đoàn đại diện Câu lạc bộ Tình Người tới thăm gia đình anh, xét gia cảnh và quyết định hỗ trợ gia đình anh xây nhà mới. Niềm tin yêu và tình người sâu nặng vô tận từ các thành viên Câu lạc bộ ba miền Bắc - Trung - Nam hôm nay gửi về nơi đây cũng nở hoa hạnh phúc trong lòng người trao, người nhận, để chỉ 3 tháng nữa thôi khi hàng trăm căn nhà kết tụ của yêu thương được khánh thành, chắc chắn bước chuyển mình của Lâm Bình sẽ vô cùng mạnh mẽ. Còn với các thành viên Câu lạc bộ may mắn được đón duyên đến với sự kiện lịch sử này, đã dồn tâm, trụ tâm để tròn việc, tròn tâm, và "tùy cảnh ứng pháp", "cảnh nào pháp nấy" để đạt thành quả ấn tượng là giải pháp xét nhà vô cùng tuyệt vời giúp triển khai tại vùng sâu vùng xa, mang hơi ấm tình người tỏa đi muôn phương.